Vô Hữu Duyên

sách || bài giảng || suy gẫm || thơ văn
giaolykalama.com || kalama.center || giacnguyen.com

Vô Hữu Duyên

Mọi thứ do 2 Duyên mà có, đó là Duyên Trợ Sinh và Duyên Trợ Lực. Duyên Trợ Sinh gồm có 3 nhánh là Tiền Sanh Duyên, Hậu Sanh Duyên và Câu Sanh Duyên. Duyên Trợ Lực cũng gồm có 3 nhánh là Tiền Sanh Duyên, Hậu Sanh Duyên và Câu Sanh Duyên. Cả 6 Duyên này là 3 của Duyên Trợ Sinh và 3 của Duyên Trợ Lực đều nằm gọn trong 2 cái nữa là Vô Hữu Duyên và Hiện Hữu Duyên. Cái này rất là sâu, nó sâu dữ lắm, tôi vừa giảng mà tôi vừa cầu nguyện chỉ cần được 1/3 hội chúng mà nhớ được bài giảng này thì đỡ quá. Tại sao tôi nhấn mạnh cái đó? Là bởi vì Vạn Hữu do 2 Duyên và 2 Duyên đó lại được tán ra thành 6, rồi 6 gom lại còn 2. Sáu Duyên này gom gọn còn có 2 Duyên thôi, đó là Vô Hữu và Hiện Hữu.

Hiện Hữu và Vô Hữu là sao? Là các pháp giúp nhau bằng cách có mặt và các pháp giúp nhau bằng cách vắng mặt. Cái sâu của Phật Pháp là nằm ở chỗ đó. Xưa nay mình nghe nói giúp nghĩa là phải có mặt. Sai. Có trường hợp nó giúp nhau bằng cách là có mặt và cũng giúp nhau bằng cách là vắng mặt. Là sao? Có nghĩa là phải có tống cựu mới có nghênh tân. Trường hợp đó là giúp nhau bằng cách vắng mặt.

Thí dụ như buổi sáng hôm nay tôi không có tập thể dục. Vì không có tập thể dục cho nên cơ thể tôi bị gầy yếu. Thì lúc bấy giờ cái gầy yếu của tôi được tạo ra bởi sự vắng mặt của các động tác thể dục. Đó gọi là Vô Hữu Duyên. Do tôi độc thân cho nên tôi mới có điều kiện rước một cái bà nào đó về với tôi. Vậy thì chính sự hoang vắng trong ngôi nhà đã tạo điều kiện cho tôi rước bà kia về. Đó là Vô Hữu Duyên. Do bụng tôi trống không có gì nên tôi mới có điều kiện để tôi ăn cái món mà tôi thích thì trường hợp đó là Vô Hữu Duyên. Có nghĩa là A giúp B bằng cách là vắng mặt là chỗ đó. Đôi khi sự vắng mặt của một cái nào đó nó cũng là điều kiện cho một cái khác. Cái quan trọng trong Phật Pháp hay vậy đó.

Các vị còn nhớ tôi nói tất cả vũ trụ vô lượng chúng sinh đều nằm gọn trong hạnh phúc và đau khổ. Toàn bộ đời sống của chúng ta đều nằm trong hạnh phúc và đau khổ. Hạnh phúc đến từ 2 nguồn là có và không có cái gì đó. Đau khổ cũng đến từ 2 nguồn là có và không có cái gì đó. Phàm cũng vậy, được gọi là phàm bởi vì có cái gì đó và không có cái gì đó. Và thánh là sao? Thánh cũng do có cái gì đó và không có cái gì đó. Có thánh trí và không có phiền não thì gọi là thánh nhân. Phàm nhân là có phiền não mà quên có thánh trí. Đại khái như vậy. Mọi thứ hiện hữu trên đời nó do cái có và cái không mà nó tạo ra.

Nhắc lại, mọi thứ trên đời này đều có mặt và lớn mạnh do 2 lực tác động là có cái gì đó và do không có cái gì đó. Do sự có mặt của cái gì đó mà cái này mới có mặt thì cái đó được gọi là Hiện Hữu Duyên. Do sự vắng mặt cái gì đó mà cái này mới có mặt thì cái sự hỗ trợ đó được gọi là Vô Hữu Duyên.

Như vậy thì các vị thấy tôi hay nói đùa nhưng rất nghiêm túc. Ông sư tu học phải nhờ sự hỗ trợ của Phật tử, đúng không? Phật tử nam và Phật tử nữ cả hai đều là Duyên hỗ trợ cho sự tu hành của chúng tôi. Tuy nhiên Phật tử nam nên giúp chúng tôi bằng cách là Câu Sanh Duyên và Hiện Hữu Duyên. Phật tử nữ nên giúp chúng tôi bằng cách là Tiền Sanh Duyên và Vô Hữu Duyên. Các vị giúp xong thì cần các vị đi mất. Chứ các vị mà cứ kè kè bên cạnh chúng tôi là tàn chúng tôi nha. Giúp nhau bằng cách là Câu Sanh là chết chúng tôi. Các vị có mặt trước và có mặt sau thì mới được. Còn riêng mấy ông thì hoàn toàn có thể giúp chúng tôi bằng cách là có mặt trước, có mặt sau hoặc cùng có mặt.

Cho nên mình thấy cái tinh thần Vô Hữu Duyên và Hiện Hữu Duyên rất là hay. Có những cái giúp nhau bằng cách là có mặt, có những cái giúp nhau bằng cách là vắng mặt. Thí dụ có bữa nào đó 2 vợ chồng gây lộn với nhau mà đều là Phật tử, đều là người nghe pháp ở đây. Ông chồng chỉ nói câu “Tôi cám ơn bà nhưng tôi năn nỉ bà làm Vô Hữu Duyên cho tôi đi. Bà giúp tôi nấu ăn nhưng xong bà biến mất dùm tôi đi.” Hoặc khi nào ổng bị bệnh quá “Bà ơi bà, bữa nay bà giúp tôi bằng cách là Hiện Hữu Duyên. Đêm nay có bà kế bên đỡ cho tôi. Rồi khi nào tôi rảnh tôi khỏe rồi là tôi đi làm về bà làm ơn giúp tôi bằng cách là Vô Hữu Duyên”. Cái đó rất là hay.

Trong đời sống này cũng vậy. Trong từng phút chúng ta đang có mặt bằng sự vắng mặt của cái gì đó mà cũng bằng sự có mặt của cái gì đó. Cái sâu ở đây nó nằm ở chỗ đó. Chữ Duyên trong đạo Phật không phải do có cái gì đó giúp cho mình. Như vậy chưa đủ. Cái đó mới có 50% thôi. Còn 50% nữa là nhờ sự vắng mặt của cái gì đó. Nhờ sự vắng mặt của cái gì đó cho nên tôi mới còn sống đây, nhờ sự vắng mặt của cái gì đó cho nên tôi mới có thể mỉm cười, tôi có thể ngồi bình thản nói năng với bà con trong đây. Chứ còn nếu mà bây giờ sau lưng tôi có một bà xã nhiều chuyện; một bầy con nó méc, nó khóc, nó nhõng nheẽo, nó giành đồ chơi, nó lút nhút phía sau thì các vị nghĩ coi tôi có thể ngồi đây tôi giảng cho các vị không? Nhưng mà nhờ không có bà xã, không có tụi nhỏ, không có nuôi chó nuôi mèo gì hết; rồi cũng không có ai bấm chuông gọi cửa, không có láng giềng tới kiếm, không có bạn bè, không có Phật tử thăm viếng, tất cả là giai không cho nên tôi mới có thể ngồi đây làm việc với bà con trong đây vào thời điểm này, trong giây phút này, đúng không? Như vậy, nhờ sự vắng mặt của những cái đó khiến cho tôi bây giờ có thể ngồi giảng pháp được. Thì sự vắng mặt đó được gọi là Vô Hữu Duyên.

Nhưng ngược lại là Hiện Hữu Duyên. Nhờ sự thiếu vắng của một số cái mà tôi mới có thể ngồi đây nhưng cũng nhờ vào sự có mặt của một số cái nên tôi có thể ngồi đây. Thí dụ tạm thời hôm nay tôi đang khỏe, tôi phải có sức khỏe và phải có cái ghế cho tôi ngồi. Qúi vị tưởng tượng tôi giảng trong một thời lượng thăm thẳm như vậy mà không có ghế ngồi thì có chết không? Cái ghế ngồi mà nó quá đau quá cấn thì làm sao tôi ngồi? Cho nên phải có cái ghế thật là vừa ý tôi mới có thể ngồi lâu được. Rồi phải có điều kiện nhiệt độ rất là thích hợp tôi mới có thể ngồi được. Rồi bao nhiêu máy móc điện đóm tất cả phải có đủ. Phải có người lắng nghe thì tôi mới ngồi giảng chứ không lẽ tôi ngồi nói một mình sao được? Cho nên tất cả những cái có đó nó mới hùn với nhau lại, mới gọp lại làm thành Hiện Hữu Duyên giúp cho cái lớp học này được có mặt.

Tôi nhắc lại, Vạn Hữu có mặt do 2 Duyên là Duyên Trợ Sinh và Duyên Trợ Lực. Mỗi cái Trợ Sinh và Trợ Lực ấy lại đẻ ra 3 nhánh: Nhân có trước Quả có sau – Tiền Sanh Duyên, Nhân có sau Quả có trước – Hậu Sanh Duyên, Nhân Quả có mặt cùng lúc – Câu Sanh Duyên.

Trợ Sinh có 3 và Trợ Lực có 3, tổng cộng là 6. Và 6 cái này gom gọn còn có 2 thôi, đó là Hiện Hữu Duyên và Vô Hữu Duyên. Có nghĩa là có những trường hợp cái điều kiện giúp cho chúng ta có mặt phải là cái gì đó có thật, nó đang thực hữu, đang tồn tại. Và có trường hợp chúng ta chỉ có mặt nhờ vào sự vắng mặt của cái gì đó. Chuyện vắng mặt đó bản thân nó cũng là một thứ điều kiện.

Trích bài giảng Zoom 2020 - Duyên
Kalama xin tri ân bạn elteetee ghi chép

Chớp Tắt Chớp Tắt | | Giáo Lý
Pháp Tài Lữ Địa | | Cūlapanthaka
English

zoom || tk || youtube || facebook || bài giảng || suy gẫm || hỏi & đáp
kalama || hình ảnh || sách || english