Rất nhiều người trong chúng ta do thờ ơ giáo lý cho nên chúng ta có một cách hiểu rất là đại khái rằng: việc thiện là do chính mình làm, việc ác là những việc bất thiện do chính mình làm. Nhưng có một việc mà mình thờ ơ mà nó không kém phần quan trọng đó là mình làm chuyện đó là cái bậy, đúng rồi; nhưng xúi người khác bằng cách này hay cách nọ, trực tiếp hay gián tiếp, kể cả việc mình gợi ý cho người ta chứ không cần phải cụ thể bằng lời kêu gọi, thì cũng là việc bất thiện. Đối với việc lành cũng vậy: mình bố thí, thiền định, học đạo đó là việc lành; nhưng mình có cái thiện tâm mà tạo điều kiện cho người khác học đạo đó cũng là công đức.

Việc ác cũng như vậy. Thí dụ: Tôi không có ý đặt bom khủng bố giết người nhưng mỗi lần tôi coi báo thấy ở đâu có nổ mà có chết nhiều thì tôi rất là vui. Thấy trẻ con, phụ nữ, thây xác banh chành, tan nát, tung toé máu me tùm lum mà tôi rất là vui thì đó đã là ác rồi. Không nhất thiết là tôi phải là thành viên trong tổ chức khủng bố, hay tôi chi tiền, ra tay, ra sức hay có cộng tác ít nhiều ... thì không cần; mà chỉ cần tôi coi báo mà tôi thấy xác người tung toé ở mấy phi trường, nhà ga, điểm đông người mà tôi thấy vui lắm thì đó là đủ ác rồi. Đừng đợi tới lúc mình ra tay, mình có chi tiền, mình có ra sức thì mới kể là ác thì còn cái nước non nào nữa.

Việc thiện y chang như vậy. Nghĩa là mình thuyết pháp, mình nghe pháp đó là công đức. Nhưng mình tạo điều kiện cho người khác nghe pháp, thuyết pháp thì đó lại là công đức. Mình không thèm nghe pháp đó là phi công đức và mình tạo điều kiện cho người khác không có điều kiện nghe pháp thì đó lại là phi công đức. Không có cần mình phải ra tay làm một cái gì đó cụ thể mới gọi là điều thiện hay điều ác mà ngay cả động thái mang tính ngụ ý, hàm ý, gián tiếp tác động lên kết quả đó thì đã được gọi là phước hay là tội rồi.

Hãy nhớ điều đó vì nó rất là quan trọng.

Xưa giờ mình hiểu rất là đại khái: "việc thiện nghĩa là tôi phải làm cái gì đó, việc ác là tôi phải làm cái gì đó." Thì cái đó đúng chứ không phải sai nhưng mà nó chỉ mới có đúng 50% thôi, còn 50% còn lại là mình xúi người khác cũng được gọi là công đức hay tội lỗi. Mình làm chuyện bất thiện là chuyện khác nhưng mình xúi người khác, tạo điều kiện cho người khác làm bất thiện thì đó lại là tội ác khác. Mình hành thiện là công đức và mình tạo điều kiện cho người khác thực hiện công đức lại là một cái công đức khác.

Tôi nói hoài bà con không biết có nhớ không. Chúng ta có 2 kiểu sống: kiểu sống đóng góp và kiểu sống phá hoại.

1. Kiểu sống phá hoại nó có nhiều cấp độ. Có người giống như những trái bom, sức công phá của họ rất lớn, khả năng sát thương gây thương vong rất lớn. Có người sức phá hoại của họ chỉ như một con cọp, con beo, của một con thú ăn thịt. Có người sức phá hoại chỉ như một đoá hoa, một cái nấm độc. Có người sức phá hoại của họ nó chỉ dừng lại như một con kiến, một con nhện, một con ruồi, một con muỗi.

2. Điều thiện cũng vậy, có người có khả năng đóng góp của họ giống như mặt trời, mặt trăng, khu rừng, hồ nước, vườn hoa. Có người có khả năng đóng góp của họ như một đoá hoa lặng lẽ bên đời thôi. Có người chỉ có khả năng đóng góp cho đời bằng một giọt sương mai, một tia nắng chiều, một tí gió khuya để an ủi, mơn trớn, vuốt ve cuộc đời thôi. Có những người có những hy hiến rất là lặng lẽ âm thầm và không để lại bao nhiêu tác động nhưng miễn là nó có ý nghĩa tích cực và nó được xuất phát từ thiện chí.